Katedra św. Mikołaja, znana obecnie jako meczet Lali Mustafa Pasha, jest wspaniałym budynkiem, który stał się symbolem średniowiecznej famagusty. Zbudowana w XIV Century w stylu zmarłego gotyku, świątynia ta zaskakująco zachowała elementy architektury europejskiej, przeniesiona na ziemię Cypru i służyła potędze i wiara dynastii Lusignan.
Architektura: gotycka na Cyprze
Katedra została zbudowana na wzór katedry francuskiego miasta Reims. Podobieństwo to jest na tyle oczywiste, że świątynię często nazywa się „cypryjską katedrą w Reims”. Budynek wykonany jest w stylu późnogotyckim, rzadko spotykanym poza Francją. Architekci dodali jednak elementy charakterystyczne dla Bizancjum, takie jak trzy absydy po wschodniej stronie katedry.
Fasada katedry skierowana jest na zachód. Centralne wejście ozdobione jest trzema misternie rzeźbionymi łukami portalowymi, a nad nim znajduje się duża rozeta z promieniowymi belkami przypominającymi kwiat. Wnętrze katedry podzielone jest na trzy nawy. Nawa główna, wsparta na dwunastu masywnych kolumnach, jest znacznie wyższa od naw bocznych, co stwarza wrażenie lekkości i majestatu.
Zewnętrzne ściany świątyni wzmocniono przyporami i przyporami latającymi, co pozwoliło architektom stworzyć przestronne wnętrze. W momencie ukończenia katedra uznawana była za jedną z największych budowli na Cyprze, jej długość wynosiła 55 metrów, a szerokość 23 metry.
Budowa i wczesna historia
Budowę katedry rozpoczęto w 1298 roku za biskupa Guillaume de Aibelin, który na tę imponującą budowlę przeznaczył 70 tysięcy złotych beezantów. Jednak biskup zmarł dziesięć lat po rozpoczęciu pracy, nie doczekawszy ukończenia swojego projektu. W 1312 roku oficjalnie zakończono budowę, a w 1328 konsekrowano katedrę.
Katedra św. Mikołaja stała się miejscem koronacji królów cypryjskich. Ceremonie te odbyły się dwukrotnie: najpierw w Nikozji koronowano królów koroną Cypru, a następnie w Famaguście koroną Jerozolimy. Wynika to z faktu, że Lusignanie, od których wywodzili się władcy Cypru, uważali się za prawowitych spadkobierców tronu jerozolimskiego.
W XIV wieku katedra była świadkiem wielu wydarzeń historycznych. W 1348 roku, podczas epidemii dżumy, świątynia stała się ośrodkiem procesji religijnej, która według kronik w cudowny sposób powstrzymała szerzenie się choroby w Famaguście.
Zniszczenie i przekształcenie w meczet
W 1571 roku podczas oblężenia Famagusty przez wojska tureckie katedra została poważnie zniszczona w wyniku ostrzału artyleryjskiego. Po zajęciu miasta przez Imperium Osmańskie świątynię przekształcono w meczet. Usunięto z niego wszystkie symbole chrześcijańskie – krzyże, witraże, posągi i freski. Podłogi wyłożono dywanami, a w miejscu ołtarza pojawił się mihrab. Do jednej z wież katedry dobudowano minaret, lecz dzwonnic, zniszczonych w czasie oblężenia, nigdy nie odbudowano.
Rządy osmańskie pozostawiły znaczący ślad w historii katedry, która w 1974 roku została przemianowana na Meczet Lala Mustafa Paszy na cześć generała, który dowodził oblężeniem Famagusty.
Elementy zachowane i stan obecny
Pomimo licznych zniszczeń fasada katedry pozostaje rzadkim przykładem architektury czysto gotyckiej. Duża rozeta nad wejściem centralnym i pełne wdzięku ostrołukowe okna zachwycają do dziś. Wewnątrz zachował się tylko jeden grób – biskupa Famagusty, który zmarł w 1365 roku. Na płycie z białego marmuru wyryto jego wizerunek trzymający laskę duszpasterską.
Na lewo od wejścia rośnie starożytne drzewo figowe, zasadzone w momencie założenia katedry. Ma ponad 700 lat i jest żywym przypomnieniem wielkości i długowieczności tego budynku.
Wniosek
Katedra św. Mikołaja to wyjątkowy zabytek architektury, który pomimo licznych prób zachował swoją świetność. Jego historia to historia Cypru: od wypraw krzyżowych po podbój osmański, od europejskiego gotyku po tradycje wschodnie. Dziś miejsce to przyciąga turystów i badaczy, zachowując ducha epoki i przypominając o bogactwie kulturowym wyspy.
📍 Lokalizacja: Katedra św. Mikołaja (obecnie Meczet Lali Mustafy Paszy) – TUTAJ.
