De Sint-Nicolaaskathedraal, nu bekend als de Lala Mustafa Pasha-moskee, is een majestueus gebouw dat het symbool werd van het middeleeuwse Famagusta. Deze tempel, gebouwd in de 14e eeuw in laatgotische stijl, heeft op verbazingwekkende wijze elementen van de Europese architectuur behouden, overgebracht naar Cypriotische bodem en diende als een bewijs van de macht en het geloof van de Lusignan-dynastie.
Architectuur: gotisch op Cyprus
De kathedraal werd gebouwd naar het model van de kathedraal van de Franse stad Reims. Deze gelijkenis is zo duidelijk dat de tempel vaak de “Cypriotische kathedraal van Reims” wordt genoemd. Het gebouw is gemaakt in de laatgotische stijl, die buiten Frankrijk zelden te zien was. De architecten voegden echter elementen toe die kenmerkend zijn voor Byzantium, zoals de drie apsis aan de oostkant van de kathedraal.
De gevel van de kathedraal ligt op het westen. De centrale ingang is versierd met drie uitvoerig gesneden portaalbogen en daarboven bevindt zich een groot roosvenster met radiale balken die aan een bloem doen denken. Het interieur van de kathedraal is verdeeld in drie beuken. Het middenschip, ondersteund door twaalf massieve kolommen, is aanzienlijk hoger dan de zijbeuken, wat een effect van luchtigheid en grandeur creëert.
De buitenmuren van de tempel zijn versterkt met steunberen en luchtbogen, waardoor de architecten een ruim interieur konden creëren. Op het moment van voltooiing werd de kathedraal beschouwd als een van de grootste gebouwen op Cyprus, de lengte was 55 meter en de breedte 23 meter.
Bouw en vroege geschiedenis
De bouw van de kathedraal begon in 1298 onder bisschop Guillaume de Aibelin, die 70.000 gouden beezants toewees voor dit grandioze bouwwerk. De bisschop stierf echter tien jaar na de start van de werkzaamheden, zonder de voltooiing van zijn project te zien. In 1312 werd de bouw officieel voltooid en in 1328 werd de kathedraal ingewijd.
De kathedraal van Sint-Nicolaas werd de plaats waar de Cypriotische koningen werden gekroond. Deze ceremonies vonden twee keer plaats: eerst in Nicosia werden de koningen gekroond met de kroon van Cyprus, en vervolgens in Famagusta met de kroon van Jeruzalem. Dit komt door het feit dat de Lusignans, van wie de heersers van Cyprus afkomstig waren, zichzelf als de legitieme erfgenamen van de troon van Jeruzalem beschouwden.
In de 14e eeuw was de kathedraal getuige van vele historische gebeurtenissen. In 1348, tijdens de pestepidemie, werd de tempel het centrum van een religieuze processie, die volgens de kronieken op wonderbaarlijke wijze de verspreiding van de ziekte in Famagusta stopte.
Vernietiging en conversie naar een moskee
In 1571, tijdens de belegering van Famagusta door Turkse troepen, werd de kathedraal ernstig beschadigd door artillerievuur. Nadat de stad werd veroverd door het Ottomaanse Rijk, werd de tempel omgebouwd tot moskee. Alle christelijke symbolen werden eruit verwijderd: kruisen, glas-in-loodramen, beelden en fresco's. De vloeren waren bedekt met tapijten en er verscheen een mihrab in plaats van het altaar. Aan een van de torens van de kathedraal werd een minaret toegevoegd, maar de klokkentorens, beschadigd tijdens het beleg, werden nooit hersteld.
De Ottomaanse overheersing heeft een belangrijke stempel gedrukt op de geschiedenis van de kathedraal, die in 1974 werd omgedoopt tot de Lala Mustafa Pasha-moskee ter ere van de generaal die de belegering van Famagusta leidde.
Overlevende elementen en huidige staat
Ondanks talloze verwoestingen blijft de gevel van de kathedraal een zeldzaam voorbeeld van puur gotische architectuur. De grote rozet boven de centrale entree en de sierlijke lancetvensters zijn tot op de dag van vandaag een genot. Binnenin is slechts één graf bewaard gebleven: dat van de bisschop van Famagusta, die stierf in 1365. Een afbeelding van hem met een pastorale staf is gegraveerd op een witmarmeren plaat.
Links van de ingang staat een eeuwenoude vijgenboom, geplant ten tijde van de stichting van de kathedraal. Het is meer dan 700 jaar oud en is een levende herinnering aan de grootsheid en levensduur van dit gebouw.
Conclusie
De Sint-Nicolaaskathedraal is een uniek architectonisch monument dat, ondanks talloze beproevingen, zijn grootsheid heeft behouden. De geschiedenis is de geschiedenis van Cyprus: van de kruistochten tot de Ottomaanse verovering, van de Europese gotiek tot de oosterse tradities. Tegenwoordig trekt deze plek toeristen en onderzoekers aan, waardoor de tijdgeest behouden blijft en de culturele rijkdom van het eiland in herinnering wordt gebracht.
📍 Locatie: Sint-Nicolaaskathedraal (nu Lala Mustafa Pasha-moskee) - HIER.
